Forum Alemi

Forum Alemi (https://forumalemi.net/)
-   Atatürk (https://forumalemi.net/ataturk/)
-   -   Kumuk Türkleri (https://forumalemi.net/ataturk/12255-kumuk-turkleri.html)

Aykut 26.Haziran.2019 08:44

Kumuk Türkleri
 
<b>Kumuk Türkleri</b><br /><br /><br />Kuzey doğu Kafaksya ile Hazar denizinin batı kıyısı boyunca, Azerbaycan smırlarmdan kuzeye doğru uzayan sahada yaşayan Kumuk’lar, bugünkü iç idarî taksimata göre, Otonom Dağıstan Sovyet Cumhuriyetine dahildirler. Kitle halinde bu cumhuriyetin Hasavyurt, Babayurt, Kızılyurt, Buynak, Kayakent ve Kaytak eyaletleri ile, Mahaç-Kale yöresindeki altı köyde ve ayrıca Mahaç-Kale Hasavyurt, Buynaksk, Izberbaş ve Derbent şehirlerinde yerleşmişlerdir. Dağınık bir halde, Grozni eyaletinde yerleşenleri bulunduğu gibi, Kuzey Osetiya köylerinde de yaşayanları vardır. 1925 yılı sayımına göre bütün Kumuk’larm sayısı 160.000 kişidir.<br /><br />Kumuk’lann kuzeyde komşuları Nogay Türkleri, batıda Avar’larla Dargin’ler, güneyde otuz bini aşmayan Tabasasaran’-lar, diğer bir deyimle Tebersaran’lar ve Derbentte yerleşmiş olan Azerî Türkleridir. Kumuk ülkesini sulayan nehirlerin başlıcası: Terek, Sulak, Ullu-Çay, Hamri-Özen, Şura-Özen ve Manas-Özen’-dir. Doğu cephesi ise Hazar denizine dayanır. google belgeseli<br /><br />Tarihleri hakkında kati bir bilgiye rastlanmamaktadır. Jeopolitik vaziyet sebebiyle ülkeleri VII. yüzyıldan itibaren Hazar devleti sınırları içerisine alınmış ve Oğuz-Kıpçak Türk boylarının bu sahadaki kaynaşması neticesinde, bir Türk uruğu olarak teşekkül etmiştir. Bu suretle Kumuk Türk uruğu, Moğol istilâsından çok önce, &#246;zellikle Oğuz ve Kıpçak gibi kudretli iki öz Türk halkının karmasından türemiştir. Yaşayış tarzı ve bugünkü aile yapısiyle, konuştukları kendi şive veyahut ağızları, millî kültürleri, bu tarihî gelişmeyi katiyetle belirtmektedir. Her ne kadar Sovyet antropologları bunları, çeşitli hipotetik faraziyelerle, Türk olmayan kadir îndocermenlere bağlamakta iseler de bu doğru değildir. android pil tasarrufu<br /><br />Rus istilâsı’na kadar Kumuk’lar, Şahmal’lık (Şamhal) sistemine bağlı müstakil ve millî bir idareye sahip idiler. XV.-XVI. yüzyıla ait tarih kaynakları, bu Şahmallığa “Tarkov”adı vermişlerdir. 1813 yılında, diğer Dağıstan, yahut Kuzey – Kafkasya toprakları gibi Kumuk Türkleri de Rusya esaretine alınmıştır. Gülistan muahedesi işbu esareti onay eden vesikalardan biri, belki de başlıcasıdır. Buna göre de XIX. yüzyılın ortalarına doğru Kumuk uruğu, tamamiyle millî idaresini kaybermiş ve çarlık rejimi tarafından Kuzey Kafkasya halkları içerisinde eritilmeğe çalışılmıştır.<br /><br />Fakat çarlık Rusya’sının bu yoldaki bütün teşebbüsleri, hiç bir sonu&#231; vermemiştir. Kendi millî aile yapılaşma ve tarihî Türk geleneklerine sıkı sıkıya bağlı kalarak, kendi şiveleri ve kamu edebiyatları ile yaşamış, en k&#252;&#231;&#252;k bir asimilasyona tâbi olmamışlardır. Rus edebivatmda “adat ’dive köklü bir yer almış bulunan Kaf-kafva halklarına ait tarihî “örf” e bağlı y&#246;netim sistemi ve aile kuruluşu, Kumuk’lar için de bir nevi “yasa” değerinde olmuştur, îsbu “adat” yahut “örf ve gelenek” Türk – İslâm halklarını Rus istilâsı şerrinden korumaya yaramış ve bugün de yaramaktadır.<br /><br />Teamül hukuku esaslarına göre y&#246;netim edilen Kumuk Türk ailesinde, patriarkal y&#246;netim sistemi hâkimdir. Buna rağmen, ecdat yadigârı “adat” üzerine, kadma karşı büyük bir saygı beslenmekte idi. Nitekim kadını öldürmek, en büyük suç sayılarak, kaatile en ağır ceza verilirdi. Kadınlar bölümü, aile içerisinde ayrı olduğu halde, baş kadın, adat, yani anane usûlüne göre, erkekler meclisine de katılıp, konuşmak ve hattâ birlikte aş aş hukukuna sahip idi. Evi ve aile efradını teçhiz etmek ve giydirmek de kadına aitti. Buna göre, boş samanlarında kumaş ve halı dokur-du. Ayrıca tarım ve bahçeciklikte de erkeklere yardımcı idi. Kadın aile içerisinde büyük bir saygıya ve imtiyaza malikti.<br /><br />İktisâdi ve ziraî’hayat çalışmaları da, esaslı bir disipline, örfe bağlanmıştı. Teâmül hukukuna göre “bulğa” dedikleri bir nevi yardımlaşma yahut “İmece” usûlü hâkim idi. Kollektif çalışma yolu ile yapılan bu yardımlaşma: “çop bulğa”, yani harman savurma; “orak-bulğa”, yani orakla çalışma; “gabijdey-bulğa”, yani mısır temizleme ve saire gibi, tekrar örfçe kararlaştırılmış nevilere ayrılırdı. Ortaklık sistemi de var idi. Sovyet istilâsı, maalesef bu eski Tük geleneğini kaldırmıştır. Fakat kaldıramadığı en sağlam şey millî yemeklerdir.<br /><br />Kumuk’larm, bugünkü anlayışımızla, klâsik bir edebiyatları olmamıştır. Buna mukabil, oldukça varlıklı bir kamu edebiyatları mevcuttur. Çeşitli nevilere ayrılan bu edebiyatın kurucusu XIX. yüzyıl ortalarına doğru yaşamış olan şair İrçi Kazak’tır. Kamu arasında millî Kumuk mazisini, istiklâl devrini terennüm etmesiyle geniş bir şöhrete sahipti. Garip Kumuk Türkünü okşamakla millî bir şair payesine yükseltilmişti. Fakat çarlık Rusyası bu kamu ozanını, Kumuk Türklerine çok görmüş, İrçi Kazak’ı, Sibirya’ya sürmüştür. Eli ve ayağı kelepçeli, ırak Sibirya’ya yayan ve yalın ayak yola çıkarılan bu millî Kumuk şairini ne onlar, ne de bizler, hiç bir zaman unutamıyacağız. Aksine onunla, 160.000’lik Kumuk’u koca Rusya’ya karşı koyduğu için, ilelebet iftihar edeceğiz.<br /><br />Aşağı yukarı aynı tarihlerde, hem şair ve etnograf olan M. Nay Alibeyli ile, 1883 yıllarında Petersburg’da, ilk Nogay ve Kumuk Şarkıları örneklerini yayınlayan Magomet Efendi Osmanza-de faaliyette idiler. Bu örnekler içerisinde Osmanzade ile Kazak’ın da .şiirleri bulunmaktadır.<br />


Tüm Zamanlar GMT Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 22:13.


Search Engine Optimisation provided by DragonByte SEO v2.0.37 (Lite) - vBulletin Mods & Addons Copyright © 2024 DragonByte Technologies Ltd.